Piłkarskie Mistrzostwa Europy rozgrywane są co cztery lata, od 1960 roku. Początkowo impreza ta gromadziła jedynie cztery najlepsze reprezentacje w Europie, następnie 8, z czasem 16, by od czempionatu Starego Kontynentu we Francji w 2016 roku, tych drużyn było 24. Mistrzostwa Europy, które odbyły się w 2021 r. są wyjątkowe, ponieważ był to pierwszy turniej rozegrany na obszarze całej Europy.
Oczywiście, w 2000 r., imprezę organizowali Belgowie oraz Holendrzy, w 2012 r., Polska wraz z Ukrainą, jednak nigdy nie było tak, żeby tyle miast z różnych państw, cieszyło się organizacją turnieju.
Na jakich stadionach odbyło się Euro 2020?
Obiekty, gdzie miały miejsce spotkania piłkarskich mistrzostw Europy to:
- Stadion Olimpijski w Baku, który został otwarty 6 marca 2015 r., całkowity koszt budowy obiektu wyniósł 640 mln $. Jest to największy stadion tego typu na Kaukazie, jego pojemność to 68 000 miejsc, stadion ten jest zamknięty w formie koła, składa się z trójpoziomowych trybun wzdłuż boiska oraz niższych na łukach. Gościł finalistów Ligi Europy UEFA w 2019 r., kiedy to zmierzyły się ze sobą zespoły Chelsea oraz Arsenalu;
- Parken w Kopenhadze, który może pomieścić 38 065 widzów, koszt budowy wyniósł 640 mln koron duńskich. 4 maja 1994 r. w finale Pucharu Zdobywców Pucharów, właśnie tutaj zmierzyły się zespoły londyńskiego Arsenalu oraz włoskiej, należącej do koncernu Parmalat, Parmy. Przed laty występował tutaj Michael Jackson oraz miał miejsce finał Konkursu Piosenki Eurowizji. Na górnym piętrze tego obiektu, znaleźć można restaurację Geranium, która jako jedyna w Danii, może poszczycić się trzema gwiazdkami w rankingu Michelin;
- Stadion Wembley w Londynie, który jest najważniejszym obiektem całego Euro 2020, na obiekcie tym może zmieścić się 90 000 widzów. W Europie Zachodniej jedynie Estadio Nou Camp w Barcelonie jest bardziej pojemny. Nowe Wembley otwarte zostało w marcu 2007 r., koszt budowy i modernizacji obiektu wyniósł 757 mln. funtów;
- Allianz Arena w Monachium, który jest nazywany Domem Bayernu Monachium, pomimo, że stadion został oddany do użytku w kwietniu 2005 r, nadal jest uważany za jeden z nowocześniejszych w Europie Zachodniej, koszt budowy wyniósł 340 mln euro, kwota została pokryta z prywatnych środków. Bayern Monachium posiada 75% praw do obiektu, pozostałe 25% podzielone zostało pomiędzy Allianz, Adidas oraz Audi, Allianz podpisał umowę na sponsoring tytularny, która obowiązuje do 2041 r.;
- Puskas Arena w Budapeszcie, który powstał pomiędzy 2017 a 2019, może pomieścić 67 215 kibiców, koszt budowy stadionu wyniósł 610 mln euro. Stadion ten mieści się w miejscu dawnego Nepstaditonu, gdzie pamiętne mecze rozgrywała najlepsza drużyna w historii Węgier, będąca wicemistrzem świata z 1954 r., z Ferencem Puskasem, Sandorem Kocsisem, Gyulą Grosicsem oraz Nandorem Hidegkutim w składzie, obiekt ten bywa określany węgierskim odpowiednikiem naszego Stadionu Narodowego, w Warszawie;
- Stadio Olimpico w Rzymie, będący starszym stadionem, gdzie mecze rozgrywają stołeczne, włoskie zespoły, konkretnie chodzi o AS Roma oraz Lazio Rzym. Olimpijski charakter obiektu zrodził się w latach 60. XX w., kiedy to w Wiecznym Mieście rozegrano XVII Letnie IO. Stadion ten jest w stanie pomieścić 70 000 widzów;,
- Johan Cruyff Arena w Amsterdamie, obiekt, który nosi imię najsłynniejszego holenderskiego piłkarza w historii, który wraz z świetnym pokoleniem lat 70. XX w., Oranje, który tworzyli również Johannes Neeskens, Ruud Krol, trenowany przez legendarnego Rinusa Michelsa, zdobył drugie miejsce, podczas Weltmeisterschaft ’74. Koszt całkowity budowy wyniósł 140 mln euro, podczas Euro 2000, obiekt ten był jedną z głównych aren europejskiego czempionatu, który rozgrywany był w Belgii oraz Holandii, dziś mecze rozgrywa tutaj Ajax Amsterdam, którego Cruyff był największą legendą;
- Arena Narodowa w Bukareszcie, który powstał w celu zbliżenia rumuńskiej piłki do tej z Europy Zachodniej, bywa często określany jako bliźniak Stadionu Narodowego w Warszawie. Powstał podobnie jak polski obiekt w miejsce stadionu, który lata świetności miał już za sobą, choć należy podkreślić, że o ile Stadion X-lecia został zamieniony na stragan, o tyle, poprzedni obiekt w Bukareszcie do końca był sportową areną. Na nowym bukaresztańskim obiekcie rozegrano finał Ligi Europy 2012, gdzie madryckie Atletico rozgromiło basków z Athletic Bilbao. Obiekt ten został otwarty podczas meczu eliminacyjnego do Euro 2012, pomiędzy Rumunią i Francją ;
- Stadion Kriestowskij w St. Petersburgu, obiekt, gdzie rozgrywane były spotkania Mundialu 2018, wcześniej Pucharu Konfederacji 2017, powstał w miejsce stadionu im. Siergieja Kirowa, który służył Rosjanom przez 56 lat. Budowa obiektu trwała przeszło 11 lat i pochłonęła niebagatelną kwotę 43 mld rubli, jego pojemność to 67 800 miejsc. Podczas mundialu jego pojemność była nieco mniejsza, wyniosła 64 468 miejsc, początkowo obiekt nie był planowany jako arena europejskiego czempionatu, jednak ostatecznie przeniesiono do Rosji spotkania, które miały zostać rozegrane w Dublinie, na Aviva Stadium;
- Hampden Park w Glasgow, stadion stoi od 1903 r., podczas spotkania rozegranego przez Szkotów z Anglikami, w 1937 r., na trybunach zasiadło 149 415 widzów. Obecnie pojemność obiektu odnowionego w 1999 r., wynosi 81 000. Na stadionie tym, spotkania rozgrywa na co dzień drużyna Queen’s Park Futbol Club, zaś w latach 1994-95, gościła tutaj drużyna, jednego z dwóch najbardziej utytułowanych szkockich zespołów – Celtic Glasgow. Dobre skojarzenia ze stadionem mają piłkarze Realu Madryt, gdyż właśnie tutaj dwukrotnie zdobywali Puchar Europy, w 1960 ograli Eintracht Frankfurt, zaś w 2002 r., Bayer Leverkusen, po wspaniałej bramce Francuza, Zinedine’a Zidane’a;
- Estadio la Cartuja w Sewilli, obiekt ten nie był początkowo planowany jako arena Euro 2020, jednak przeniesiono tutaj mecze, które miały zostać rozegrane na San Mames w Bilbao. Obiekt w Andaluzji nie jest stricte piłkarski, gdyż ma bieżnię lekkoatletyczną, stadion był budowany z myślą o kandydaturze Sewilli jako arenie Letnich IO w 2004 oraz 2008;
Stadiony na Euro 2020 – odrzucone i zmienione
Przed Euro 2020, swój akces do zorganizowania części spotkań na swoich obiektach zgłosiły też miasta Bilbao oraz Dublin. Jednak w końcu włodarze UEFA zastąpiły obiekty San Mames oraz Aviva Stadium, innymi, które w opinii włodarzy europejskiej piłki, okazały się być właściwsze i pewniejsze we wpuszczeniu większej ilości osób z uwagi na pandemię.
Polska postanowiła zgłosić Stadion Narodowy w Warszawie oraz Stadion Śląski, tzw. kocioł czarownic w Chorzowie, jednak w końcu odstąpiono od tego pomysłu. UEFA odrzuciła kilka kandydatur, m.in. Walijczyków, którzy chcieli gościć elitę piłkarską na stadionie Millennium Stadium. Odrzucono również kandydatury: białoruską, izraelską, bułgarską. Szczególnie, Stadion Narodowy im. Wasiła Lewskiego jest bogaty w historię, Na stadionie tym wiele wspaniałych spotkań rozegrał najlepszy bułgarski piłkarz sprzed epoki Christo Stoiczkowa, legenda Lewski Sofia, Georgi Asparuchow.
Na jakich stadionach zagrali Polacy na Euro 2020?
Reprezentanci Polski trafili w grupie na Słowację, Hiszpanię oraz Szwecję. Wielu kibiców zastanawiało się wtedy, gdzie grają Polacy na euro 2020. Nasz plan gier wyglądał, następująco:
- 14 czerwca 2021 r., Polska vs Słowacja 1:2, na Stadionie Kriestowskij w St. Petersburgu;
- 19 czerwca 2021 r., Hiszpania vs. Polska 1:1, na La Cartuja w Sewilli;
- 23 czerwca 2021 r., Polska vs. Szwecja 2:3, na Stadionie Kriestowskij w St. Petersburgu;
Dla Polaków impreza zakończyła się już po trzech spotkaniach.
Stadion w Baku na Euro 2020
Włodarze UEFA starali się sprawę organizacji mistrzostw rozegrać w ten sposób, by również te słabsze piłkarsko oraz organizacyjnie federacje piłkarskie, mogły cieszyć się goszczeniem czołowych zawodników w dalszych fazach turnieju.
Z pewnością dla publiki azerskiej, która nigdy nie miała reprezentacji, która grałaby w finałach Mistrzostw Europy, bądź też na Mundialu, fakt, że właśnie stadion w Baku, był świadkiem bardzo dobrego zaciętego meczu fazy 1/4 finału Czechy vs Dania, stanowił doskonały bodziec, by federacja azerska jeszcze mocniej wzrastała.
Stadion Olimpijski w Baku jest jednym z najnowszych obiektów, które gościły piłkarzy podczas Euro 2021. Obiekt ten został otwarty 6 marca 2015 r., można zauważyć, że Azerbejdżan ma coraz większe aspiracje piłkarskie.
Jeszcze niedawno, drużyna ta przegrywała z Polską w stosunku 0:8, w eliminacjach do Mundialu 2006, dziś buduje się tam przepiękne stadiony a kluby azerskie występują w fazach grupowych europejskich pucharów. Organizacyjnie i infrastrukturalnie, Azerbejdżan jest już w ścisłej czołówce.
Swoje pięć minut mieli także Rumuni, którzy gościli na swym obiekcie w Bukareszcie Francuzów oraz Szwajcarów, którzy stoczyli zacięty mecz w fazie 1/8 turnieju. Z całą pewnością, publiczność rumuńska, która obserwowała piłkarzy biegających po obiekcie w Bukareszcie, z sentymentem wracała do czasów, kiedy to rumuńska kadra narodowa zaliczana była do światowej czołówki piłkarskiej, w składzie z takimi gwiazdami jak Gheorge Hagi, Viorel Moldovan czy Adrian Ilie.
Wszystkie stadiony mistrzostw Europy 2020 UEFA zaliczyła w poczet najbardziej elitarnych w Europie, spełniających najwyższe kryteria. Z całą pewnością, stadion w Bukareszcie, który został przebudowany i otwarty w 2011 r., cieszył się doskonałą opinią. Stadion w stolicy Rumunii, nosi nazwę Lia Manoliu, rumuńskiej dyskobolki, która podczas XIX Letnich IO w Meksyku, w 1968 r., zdobyła złoty medal.
Jak wykorzystano przerwę, spowodowaną koronawirusem? Czy na obiektach Euro 2020 poprowadzono prace?
Długi czas nie wiedziano do końca, gdzie odbędą się mistrzostwa Europy, na jakich stadionach. Z pewnością, sytuacja, kiedy początkowo zakwalifikowano obiekty w Dublinie oraz w Bilbao, by następnie z nich zrezygnować, stanowiła ciężkie przeżycie dla Basków oraz kibiców piłkarskich z Irlandii. Przerwa spowodowana koronawirusem została dobrze wykorzystana, Arena Narodowa w Bukareszcie została przez ten czas unowocześniona, poprawiono oświetlenie oraz stadionowy system monitoringu, dodatkowo wymieniono 10 000 krzesełek.
Opinia światowa, największy problem miała z Anglikami. W wielu gazetach pojawiły się słowa oburzenia dziennikarzy, iż UEFA faworyzuje Synów Albionu. Oczywiście, ziarno prawdy w tym jest, gdyż zarówno mecze półfinałowe, jak też wielki finał Anglia vs Włochy, odbyły się na Wembley. Należy jednak przyznać, że stadion finału Euro 2020, obecnie jest drugim pod względem wielkości europejskim obiektem, zaraz za katalońskim Estadio Nou Camp, więc raczej oczywiste jest, że spotkania odbyły się tam, gdzie zgromadzić może się największa publika, wszakże zawody są świętem kibiców.
Turniej został oceniony bardzo wysoko, mecze Euro 2020 spotkały się z wielkim zainteresowaniem fanów europejskiej piłki. Bezstronni kibice, którzy nie mieli swojego faworyta, zapewne nabrali sympatii do Węgrów. Dzielni Madziarzy, na Puskas Arena, w Budapeszcie byli groźni dla każdego. Zaczęło się dla nich od porażki z Portugalią, jednak wynik meczu nie odzwierciedla jego przebiegu, do 84 minuty mecz był wyrównany, wtedy to bramkę strzelił Raphael Guerreiro. Na wspomnianym obiekcie Puskas Arena, Węgry zremisowali następnie z Francuzami. Obiekt, nazwany na cześć legendarnego napastnika, wicemistrza świata z 1954 r., Ferenca Puskasa, otwarty został 15 listopada 2019 r. kiedy to naprzeciwko siebie stanęli Węgrzy oraz Urugwajczycy, goście z Ameryki Płd. triumfowali 2:1. Pojemność stadionu to 67 215.
Na mistrzostwach Europy, podążając za piłkarzami, można było trafić zarówno na niedawno zbudowane obiekty, jak też na te bardziej wiekowe. Z pewnością, takim stadionem z tradycją jest szkocki Hampden Park, gdzie na co dzień grywa lokalna drużyna Queen’s Park F.C. Obiekt został otwarty 31 października 1903 r., Obiekt ten gościł, takie spotkania jak:
- Szkocja – Czechy, 14 czerwca 2021;
- Chorwacja – Czechy, 18 czerwca 2021;
- Chorwacja – Szkocja, 22 czerwca 2021;
- Szwecja – Ukraina, 29 czerwca 2021;
Stadion, który w przeszłości gościł finalistów Champions League, nie przeszedł przed Euro 2020 znaczących zmian, w porównaniu z innymi obiektami, jednakże skorzystał znacznie ze zmian wcześniejszych, przed paroma laty na Igrzyska Wspólnoty Narodów, w 2014 r., został tymczasowo przekształcony w stadion lekkoatletyczny.